Bức họa ấm no...

Bên dòng Chu biếc xanh, giữa đất trời cố đô Lam Kinh huyền hoặc, đô thị Lam Sơn - Sao Vàng - cửa ngõ xứ Thanh, phía Tây, luôn rộn ràng. Tỏa đi Nam - Bắc, rừng - biển ngược xuôi, lên biên giới giáp Lào, đi ra thế giới... qua đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ (QL) 47 và sải thêm tý là QL 217..., Cảng Hàng không Thọ Xuân, hoặc xuôi sông Chu nhập vào Mã giang cuộn sóng... rất thuận tiện.

Con tàu mang tên Sea Pearl - tàu VCCL (tàu chở dầu thô cỡ rất lớn) cập SPM (phao rót dầu không bến) chở 270.000 tấn dầu thô từ Kuwait cung cấp cho Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn tháng 7/2024. Đây cũng là con tàu lớn nhất từ trước tới nay cập Cảng Nghi Sơn. Ảnh: Minh Hằng

Khu vực đô thị Lam Sơn - Sao Vàng, với khu công nghiệp trẻ hơn 537ha, được định hướng trở thành khu vực đô thị động lực của tỉnh. Trên vùng đất huyện Thọ Xuân cũ, từ một vài cơ sở công nghiệp “gốc” như Giấy Mục Sơn, Đường Lam Sơn, thêm các doanh nghiệp công nghiệp phụ trợ hàng không, ngành thực phẩm, chế biến nông lâm sản, gần đây bung nở những Resort Sao Mai, Khu dân cư Sao Mai - Lam Sơn, Nhà máy Giày Rollsport, Giày ADIANA, May Minh Anh... tạo việc làm cho hàng nghìn lao động địa phương...

Lộ trình mới, nối QL 47B, từ Lam Sơn - Sao Vàng ở phía Tây, đến biển Nghi Sơn rìa Đông Nam xứ Thanh, bây giờ chỉ sáu chục cây... Tính đến tháng 5/2025, tại Khu Kinh tế Nghi Sơn (KKTNS) đã thu hút được 331 dự án, trong đó có 306 dự án đầu tư trong nước với tổng vốn đăng ký 161.017 tỷ đồng và 25 dự án đầu tư nước ngoài với tổng vốn đăng ký đầu tư 12.903,68 triệu USD. Các khu nghỉ dưỡng, vui chơi, tắm biển: Anh Phát, Bãi Đông, Hải Hòa, Đảo Mê, Hải Yến... cộng hưởng sự náo động của một khu công nghiệp, khu cảng nước sâu sầm uất nên mà biển Nghi Sơn ngày càng trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách... Vùng nghèo “... nhì Gia...” đất Thanh, nay đã biến hóa thành một vùng đô thị công nghiệp, du lịch tầm cỡ. Năm qua, thị xã Nghi Sơn cũ có tốc độ tăng giá trị sản xuất khoảng 23,56%, cao nhất từ trước đến nay và cao nhất trong các huyện, thị xã, thành phố cũ của tỉnh, thu ngân sách đạt khoảng hơn 1.340 tỷ đồng, vượt 37% tỉnh giao. Nhưng đóng góp lớn nhất vào thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn tỉnh giờ đây phải kể đến những doanh nghiệp đang đứng chân trên vùng đất này, trong KKTNS, như Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn, Công ty CP Tập đoàn VAS, Công ty TNHH Điện Nghi Sơn 2, Công ty Xi măng Nghi Sơn,... hàng năm đóng góp từ hàng chục tỷ đến hàng chục nghìn tỷ đồng cho ngân sách. Với nhiều lợi thế từ khu kinh tế đa ngành, đa lĩnh vực và Cảng biển Nghi Sơn, KKTNS đã và đang khẳng định vai trò động lực dẫn dắt vùng và khu vực Bắc Trung bộ, xứng đáng với vị thế khu kinh tế động lực của quốc gia.

Theo đường ven biển về phía Bắc, Sầm Sơn - nối sóng biển Nghi Sơn, cùng với đô thị trung tâm Thanh Hóa (TP Thanh Hóa cũ) đã bao năm gồng gánh sứ mệnh đầu tàu cho kinh tế tỉnh nhà. Hàng loạt khu công nghiệp mới và cũ như Lễ Môn, Đông Bắc Ga - Đình Hương, Hoàng Long... ngày đêm sáng đèn. Vật liệu xây dựng cao cấp, may mặc, da giày, thực phẩm thiết bị y dược, cơ khí..., là chủ lực xuất khẩu, sắp nhiều thêm hàng điện tử, công nghệ thông tin. Sầm uất những phố phường, chợ búa, siêu thị..., năm 2024, TP Thanh Hóa đạt tổng giá trị sản xuất 81.220 tỷ đồng, thứ hai toàn tỉnh, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu các ngành dịch vụ 49.117 tỷ đồng, lớn nhất tỉnh, du lịch cũng rất ấn tượng, đón 2,56 triệu lượt khách, doanh thu 4.800 tỷ đồng. “Nàng tiên bể” Sầm Sơn ngủ lâu ngày bừng dậy khoe những khu vui chơi giải trí hiện đại Sun World Sầm Sơn, Quảng trường biển, Phố đi bộ và chợ đêm, các loại hình thể thao dưới nước và khu vui chơi cho trẻ em, cùng những khu nghỉ dưỡng sang trọng, những tiện nghi du lịch, năm qua đã thu hút 8,86 triệu lượt khách, doanh thu 17.100 tỷ đồng.

Về Thanh, vượt Dốc Xây - vùng Quán Cháo, Đồng Giao một thời “... xanh xao mang về”, bàn chân ấm đất Bỉm Sơn mượt xanh những đồi cây, vườn quả, đồng dứa, điểm xuyết những cung đường, khu phố khang trang... nên nỗi đất chẳng còn kẽ thở. Xa kia là các nhà máy xi măng, gạch, cơ khí, chế tạo máy móc, giày dép, vải sợi, may mặc... không chỉ phục vụ nhu cầu nội địa mà đã xuất ngoại đạt giá trị cao. Trái cây, nông sản công nghệ cao đã thành một mặt hàng mũi nhọn ở trung tâm công nghiệp nặng này. Năm 2024, quy mô kinh tế của thị xã Bỉm Sơn (cũ) xếp thứ 3 cả tỉnh. Từ giao lộ với cao tốc Bắc - Nam, đường 217 hướng sang Vĩnh Lộc, Thạch Thành, nếu không có biển chỉ dẫn, khó mà nhận rõ địa danh nào, quê hay phố. Khu vực huyện Thạch Thành (cũ) bây giờ là vựa cây công nghiệp, nông sản chất lượng, cùng các cơ sở chế biến nông, lâm sản, thực phẩm, hàng tiêu dùng, vật liệu xây dựng, cơ khí nhỏ... đem lại việc làm và mức sống cao cho người dân các dân tộc. Sức kích kéo từ Bỉm Sơn góp phần đưa vùng phía Bắc Thạch Thành - Vĩnh Lộc (huyện cũ) khá giả dần lên.

Hiệu quả hướng đi chiến lược - xây dựng 4 vùng kinh tế động lực, mà trọng tâm là các khu kinh tế, gồm vùng trung tâm TP Thanh Hóa (cũ) - Sầm Sơn; vùng phía Nam là Nghi Sơn; phía Tây: Lam Sơn - Sao Vàng; phía Bắc: Bỉm Sơn - Thạch Thành - là đã nhân nhanh quy mô, tốc độ phát triển kinh tế - xã hội ở quê Thanh. Tốc độ tăng trưởng kinh tế năm 2024 cả tỉnh đạt 12,16%, xếp thứ 2 toàn quốc. Quy mô GRDP năm 2025 này sẽ ghi mốc 357.760 tỷ đồng, gấp 1,9 lần năm 2020, đứng thứ 8 cả nước, GRDP bình quân đầu người sẽ đạt 3.750 USD/người, gấp 1,7 lần năm 2020. Trên bản đồ du lịch quốc gia, Thanh Hóa là địa chỉ tốp đầu, năm qua, đứng thứ 4 cả nước, với 15,3 triệu lượt khách, với doanh thu đạt gần 34.000 tỷ đồng.

Đất trời đã ban tặng lợi thế địa lý, lịch sử, dân cư để người quê Thanh định hình ngôi nhà kinh tế chắc bền, khỏe khoắn. Chính là 4 cột trụ - 4 vùng kinh tế động lực đó tỏa đi - tụ về theo 6 hướng - hành lang lan tỏa: Hành lang ven biển; hành lang Bắc - Nam; hành lang đường Hồ Chí Minh; hành lang Đông - Bắc; hành lang trung tâm; hành lang quốc tế. 4 trung tâm kinh tế động lực lớn mạnh nhanh chóng cũng bởi được tỉnh Thanh đầu tư bài bản, từ hạ tầng giao thông, điện, nước, viễn thông, cho đến các khu định cư, dịch vụ phụ trợ... đã kích kéo, lan tỏa các miền cùng tăng tiến. Nếu không có công nghiệp Bỉm Sơn, thì chắc gì Thạch Thành, Vĩnh Lộc rồi Nga Sơn, Hậu Lộc (cũ) đã mau chóng trỗi dậy. Cũng tương tự, vùng Lam Sơn - Sao Vàng như đòn bẩy, để có cả một vùng phía Tây Nam với những Thọ Xuân, Thường Xuân, Triệu Sơn (cũ) phát triển. Và sự nối thông Khu Di tích Lam Kinh, Thành Nhà Hồ, Vườn Quốc gia Bến En, Khu Du lịch Xuân Liên, Pù Luông... đã tạo tiện lợi cho cung đường du lịch văn hóa, nghỉ dưỡng, khám phá tuyệt vời này. Hay như Nghi Sơn hút và tỏa nguồn lực cho cả vùng Như Thanh, Nông Cống (cũ). Những kết nối từ lợi thế không gian biển dọc dài 102km, với khu Cảng tổng hợp Nghi Sơn, Cảng Lễ Môn, các cảng cá Hòa Lộc, cảng Hới, Lạch Bạng,... được đầu tư nâng cấp; từ đường bộ: QL 1A, đường Hồ Chí Minh, cao tốc Bắc - Nam, đường sắt Bắc - Nam, đường thủy với hệ thống và chi lưu sông Mã, sông Chu đã như những cánh tay tiếp liệu cho sản xuất, kinh doanh, cho thông thương hàng hóa. Mới đây, tuyến đường bộ ven biển đi qua Nga Sơn đến Nghi Sơn với tổng chiều dài khoảng 89,923km, đã đưa vào sử dụng đoạn Sầm Sơn - Quảng Xương - KKTNS. Đại lộ nối từ trung tâm - TP Thanh Hóa (cũ) đi Cảng Hàng không Thọ Xuân, đi KKTNS đã hoàn thành. Hệ thống giao thông chính của Thanh Hóa đã kết nối với đường bộ cao tốc Bắc - Nam và thông tuyến với QL 1A, QL 45 tại các nút giao Thiệu Giang, nút giao Đồng Thắng, nút giao Vạn Thiện... Kết nối, mở mang 6 hành lang với 4 trung tâm kinh tế động lực đang phát huy cao nhất tiềm năng quê Thanh, là lực hấp dẫn hút nguồn lực đầu tư từ bên ngoài ngày càng nhiều, đa dạng về ngành nghề, theo hướng công nghệ cao, công nghệ thông minh, xanh, sạch, ưu tiên hàng xuất khẩu.

Ghi chép của Vân Điệp