Dụng thế - tạo lực để bứt phá

Khi nghiên cứu về lịch sử và văn hóa vùng đất xứ Thanh, có người đã không khỏi cảm thán: Xứ Thanh là nơi lắng hồn núi sông, lắng hồn dân tộc! Xuyên suốt chiều dài lịch sử đấu tranh dựng nước và giữ nước, kể từ thời đại các vua Hùng đến thời đại Hồ Chí Minh, xứ sở này ví như một chương đặc biệt trong thiên trường ca lịch sử - văn hóa ngàn năm của dân tộc Việt Nam.

Lễ hội du lịch biển Sầm Sơn hằng năm là điểm đến thu hút đông đảo du khách trong và ngoài nước. Ảnh: Sun Group

Cái thế “nơi xung yếu”

Xứ Thanh - vùng đất cổ, nơi mà mỗi ngọn núi, dòng sông, mỗi tên đất, tên làng đều nhuốm màu cổ tích; nơi hơi thở thời gian bảng lảng trên những sắc màu văn hóa nghìn xưa. Xứ Thanh, nơi sự sống được ươm mầm từ những nhọc nhằn, gian khó, những mồ hôi mặn chát lặn sâu trong từng thớ đất mà cất nên hoa trái ngọt ngào. Và, nói đến Thanh Hóa là nói đến đất và người, hay những yếu tố Thanh Hóa hiện hữu đậm nét trong lịch sử hình thành và phát triển đầy gian lao mà anh dũng của đất nước Việt Nam, dân tộc Việt Nam.

Khi nghiên cứu về truyền thống lịch sử của Thanh Hóa, PGS.TS Nguyễn Đức Nhuệ cho rằng: “Trừ một thời gian ngắn nhà Tây Sơn quản lý đất nước (giai đoạn 1788-1802), còn phần lớn giai đoạn lịch sử từ thế kỷ XV đến giữa thế kỷ XX, bản lĩnh, trí tuệ, công lao đóng góp của người xứ Thanh được tỏ rõ qua sự hiện diện của các triều đại, gắn với ba dòng họ lớn: họ Lê, họ Trịnh và họ Nguyễn - có nguồn gốc đích thực xứ Thanh. Điều ấy khẳng định tầm vóc, vị trí trọng yếu của mảnh đất Thanh Hóa trong trường kỳ lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc Việt Nam. Vị thế ấy, tầm vóc ấy được thể hiện cụ thể qua phẩm chất riêng có của những nhân vật kiệt xuất, của những vọng tộc, cự tộc ở xứ Thanh từng hiện diện trong lịch sử Việt Nam thời trung đại”.

Quả thật, nếu nhìn Thanh Hóa qua lăng kính thời gian, thì chiều sâu quá khứ hào hùng chính là cội nguồn bồi đắp nên truyền thống lịch sử, cách mạng vẻ vang của vùng đất này. Truyền thống ấy được tô thắm bởi lòng yêu nước, tinh thần quật cường, bất khuất và bằng máu xương của những nghĩa sĩ, anh hùng hào kiệt trong những cuộc khởi nghĩa lẫy lừng. Từ Bà Triệu phất cờ nghĩa chống giặc Ngô, với ý chí quét ngang trời đất “giành lại giang sơn, cởi ách nô lệ”; Dương Đình Nghệ đánh tan quân Nam Hán (lần thứ nhất) để củng cố nền tự chủ; Lê Hoàn đánh bại quân xâm lược nhà Tống và dẹp yên loạn Chiêm Thành ở phương Nam; Lê Lợi tiến vào đại cuộc bằng ngọn cờ nhân nghĩa, đánh đuổi giặc Minh đô hộ, mở ra “nền thái bình muôn thuở” cho quốc gia Đại Việt...; đến phong trào Cần Vương chống Pháp của các sĩ phu yêu nước, với đỉnh cao là cuộc khởi nghĩa Ba Đình; hay sự ra đời của các tổ chức tiền thân những năm 1925-1930, đã gieo trồng nên những hạt giống cách mạng làm tiền đề cho sự ra đời của Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa.

Và rồi, giá trị quý báu nhất từ mạch nguồn truyền thống lịch sử hào hùng mà cha ông ta để lại, đó là đã đặt nền móng vững chắc để tạo thế cho Thanh Hóa trong suốt chiều dài lịch sử: Cái thế của đất “phên dậu”, đất “quý hương”, “nơi xung yếu” – yếu tố luôn luôn xuất hiện trong mọi tính toán chiến lược của công cuộc dựng xây và bảo vệ Tổ quốc. Để từ cái thế ấy sẽ tạo lực hay chắp thêm đôi cánh cho khát vọng kiến tạo nên một tương lai vững bền. Và sự thật là, cùng với tinh thần “tiến vào thời đại mới” của toàn dân tộc, Thanh Hóa cũng đã làm một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, để dụng thế và tạo lực mới cho tăng trưởng nhanh và phát triển bền vững.

Tạo lực nâng đôi cánh khát vọng

Nền tảng được bồi đắp qua gần 40 năm thực hiện công cuộc đổi mới dưới sự lãnh đạo sáng suốt, tài tình của Đảng, đã tạo nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, đưa Thanh Hóa thoát ra khỏi sự kìm hãm của đói nghèo, trì trệ, lạc hậu. Đặc biệt, khi bước vào thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025, Thanh Hóa được Bộ Chính trị và Quốc hội dành sự quan tâm đặc biệt, với việc ban hành các Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 5/8/2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 và Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển tỉnh Thanh Hóa. Các nghị quyết này đóng vai trò vừa là “la bàn định hướng” (Nghị quyết số 58-NQ/TW), vừa là đòn bẩy chính sách (Nghị quyết số 37/2021/QH15), tạo thêm nguồn lực và giúp Thanh Hóa khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế để đẩy mạnh công cuộc phát triển kinh tế - xã hội.

Cũng từ những đường hướng lớn, có tính phấn đấu cao của Nghị quyết số 58-NQ/TW và những cơ chế, chính sách đặc thù của Nghị quyết số 37/2021/QH15, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động, tích cực nắm bắt thời cơ lớn, với sự lãnh đạo, chỉ đạo nghiêm túc, quyết liệt, sát sao của các cấp ủy và quá trình triển khai thực hiện sáng tạo, linh hoạt, trách nhiệm của các cấp chính quyền. Theo dự kiến đến hết năm 2025, có 11/14 chỉ tiêu chủ yếu đề ra trong Nghị quyết số 58-NQ/TW đạt và vượt kế hoạch. Từ kết quả này mà tiềm lực kinh tế, năng lực sản xuất của tỉnh được nâng cao. Đặc biệt, một số lĩnh vực trong nhóm đầu cả nước, như tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn tỉnh (GRDP) bình quân giai đoạn 2021-2025 ước đạt 10,24% (năm 2021 đạt 9,67%; năm 2022 đạt 11,53%; năm 2023 đạt 6,93%; năm 2024 đạt 12,16%; năm 2025 ước đạt 11%), đứng thứ 4 cả nước và đứng thứ 3 trong nhóm 10 tỉnh, thành phố có quy mô kinh tế lớn nhất cả nước (so với các tỉnh, thành phố trước khi hợp nhất, sáp nhập). Quy mô GRDP năm 2025 ước đạt 357.760 tỷ đồng (cao nhất các tỉnh vùng Bắc Trung bộ và duyên hải Trung bộ), gấp 1,9 lần năm 2020, đứng thứ 8 cả nước. GRDP bình quân đầu người năm 2025 ước đạt 3.750 USD/người, gấp 1,7 lần năm 2020.

Để tạo đà cho phát triển kinh tế - xã hội, Thanh Hóa đã xác định và tập trung nguồn lực, thúc đẩy tăng trưởng của các trung tâm kinh tế động lực, các trụ cột tăng trưởng, các hành lang kinh tế. Kết quả, tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội trên địa bàn tỉnh ước đạt 700.100 tỷ đồng, gấp 1,14 lần giai đoạn 2016-2020. Đặc biệt, thu ngân sách Nhà nước trở thành một điểm sáng trên bức tranh tăng trưởng, khi Thanh Hóa đã vươn lên thuộc nhóm 10 tỉnh, thành phố có số thu ngân sách cao nhất cả nước (năm 2021 xếp thứ 8, năm 2022 xếp thứ 9, năm 2023, năm 2024 xếp thứ 8 cả nước).

Thành quả từ quá trình CNH, HĐH không chỉ được thể hiện qua các con số tăng trưởng ấn tượng, hay các khu kinh tế, khu công nghiệp động lực; mà còn thể hiện sinh động qua bức tranh đời sống xã hội từ thành thị đến nông thôn. Đặc biệt, quá trình XDNTM hướng tới văn minh, hiện đại, giàu bản sắc đã trở thành phong trào rộng khắp, thu hút nguồn lực to lớn trong Nhân dân. Đồng thời với XDNTM là phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở, xây dựng tập thể, cá nhân kiểu mẫu cũng được đẩy mạnh. Nhờ đó, diện mạo nông thôn khang trang, sáng, xanh, sạch, đẹp đã và đang góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống vật chất, tinh thần của người dân; cũng như khẳng định chủ trương nhất quán, đúng đắn và chính sách nhân văn hướng đến người dân của Đảng, Nhà nước và của tỉnh Thanh Hóa.

Sự phát triển của Thanh Hóa không chỉ phản ánh một cách khách quan sự phát triển chung của đất nước; mà còn có tác động lan tỏa để thúc đẩy sự phát triển của các tỉnh vùng Bắc Trung bộ và khu vực phía Bắc. Điều này tiếp tục chứng minh cho một “chân lý” hiển nhiên về vai trò, vị thế của Thanh Hóa trong lịch sử và trong công cuộc dựng xây đất nước Việt Nam thịnh vượng ngày nay.

Hoàng Xuân